Katten: Begrijpen ze wat we zeggen als we praten?
Katten worden vaak gezien als afstandelijk en zelfstandig, in tegenstelling tot honden die bekendstaan om hun trouw en aanhankelijkheid. Nieuwe onderzoeken geven echter een ander beeld: katten lijken veel gevoeliger voor menselijke communicatie dan we dachten. Die bevindingen kunnen de band tussen mens en kat verdiepen en werpen nieuw licht op hoe communicatie tussen soorten zich ontwikkelt.
Katten pikken menselijke signalen op
Een serie opvallende ontdekkingen laat zien dat katten subtiele menselijke signalen oppikken. Ze merken bijvoorbeeld wanneer iemand naar ze kijkt en gebruiken emotionele signalen van hun eigenaar om onbekende situaties in te schatten. Ook kunnen katten hun primaire verzorger onderscheiden van andere gezinsleden, ze herkennen hun eigen naam en reageren selectief wanneer ze worden geroepen. Opmerkelijk is dat katten foto’s van hun menselijke gezinsleden kunnen herkennen als ze tegelijkertijd de naam horen — en dat zonder speciale training.
Wat de Japanse onderzoekers deden
Een team Japanse wetenschappers zette een vernieuwend experiment op om te kijken naar de taalkundige vaardigheden van katten en hun vermogen om woorden aan plaatjes te koppelen. Ze pasten methodes toe die je normaal gebruikt bij het onderzoeken van taalverwerving bij menselijke zuigelingen, specifiek baby’s van 14 maanden oud. Aan het onderzoek deden 31 katten mee.
Tijdens het experiment kregen de katten twee cartoonplaatjes te zien: een blauwe en witte eenhoorn en een rode zon. Het nonsenswoord “Keraru” werd meerdere keren tegelijk met de eenhoornafbeelding afgespeeld, terwijl “Paramo” gekoppeld was aan de zonafbeelding. Na een korte pauze werden de koppelingen omgedraaid om te zien hoe de katten reageerden.
Hoe de katten reageerden (en wat werd gemeten)
De katten lieten duidelijke tekenen van interesse en verwarring zien wanneer woord en beeld niet bij elkaar pasten. Ze keken langer naar die incongruente combinaties. Daarnaast werd pupildilatatie waargenomen (verwijding van de pupil), wat geïnterpreteerd wordt als een teken van verrassing of verhoogde aandacht. Die reacties waren zelfs sneller en sterker dan bij menselijke zuigelingen van dezelfde leeftijdsgroep.
Wat dit kan betekenen
De resultaten wijzen erop dat katten niet alleen passieve toeschouwers zijn van menselijke interacties, maar mogelijk actieve deelnemers aan communicatie tussen soorten. Dat opent mogelijkheden voor nieuwe toepassingen, van verbeterde trainingsmethodes voor katten tot hechtere relaties tussen katten en hun menselijke gezinnen. In de diergeneeskunde kan meer kennis over kattencommunicatie leiden tot effectievere behandelingen en nieuwe aanpakken voor gedragstherapie.
Met een groeiend inzicht in wat katten kunnen, worden traditionele ideeën uitgedaagd en kan de wetenschap nieuwe deuren openen voor beter begrip en verbinding. Deze studies laten zien dat katten meer in huis hebben dan hun reputatie doet vermoeden en nodigen uit tot verdere verkenning en waardering van deze fascinerende dieren in onze leefomgeving.